Choć włoskie Loreto i polskie Loretto dzieli prawie dwa tysiące kilometrów, to tak naprawdę łączy je bardzo wiele. Najważniejszym ogniwem łączącym obydwa miejsca jest jednak kult. Przedmiotem kultu loretańskiego jest Święty Dom – ta drogocenna relikwia oraz figura Matki Bożej Loretańskiej znajdują się we włoskim Loreto. Wierne kopie obu przedmiotów kultu znaleźć można w wielu miejscach na świecie. Sanktuarium w Loretto, choć nie ma kopii Świętego Domu, szczyci się słynącą łaskami figurą Matki Bożej Loretańskiej. Jej uroczystej koronacji – na prawie diecezjalnym – dokonał w Loretto arcybiskup Henryk Hoser SAC, ordynariusz warszawsko-praski, dnia 7 września 2008 r., na mocy dekretu wydanego dnia 19 kwietnia 2008 r. przez arcybiskupa Sławoja Leszka Głódzia.
Promotorem kultu loretańskiego w Polsce był bł. Ignacy Kłopotowski, który w pierwszej połowie XX wieku założył Zgromadzenie Sióstr Matki Bożej Loretańskiej i powołał do istnienia obecne Sanktuarium w Loretto. Działania łaski w tym miejscu doświadcza się już od wielu lat. W Roku Maryjnym 1986/1987 arcybiskup warszawski Józef kardynał Glemp, prymas Polski, nadał kaplicy rangę sanktuarium maryjnego. Po nowym podziale administracyjnym Kościoła w Polsce w 1992 r. Loretto znalazło się w nowo utworzonej diecezji warszawsko-praskiej. Jej pierwszy biskup, Kazimierz Romaniuk, dnia 3 maja 1999 r. wydał dekret, ustanawiając sanktuarium na prawach diecezjalnych.
Uroczystości własne Sanktuarium, związane z kultem loretańskim, są przeżywane w uroczystość Zwiastowania Pańskiego (25 marca) i w uroczystość Najświętszej Maryi Panny Loretańskiej (10 grudnia). Zgodnie ze zwyczajem, uroczystość Najświętszej Maryi Panny Loretańskiej celebrowana jest powtórnie w niedzielę najbliższą świętu Narodzenia Najświętszej Maryi Panny – 8 września, ponieważ według tradycji Maryja narodziła się w Świętym Domu w Nazarecie. Na tę niedzielę przenoszone są zewnętrzne obchody grudniowej uroczystości. Miejsce kultu Pani Loretańskiej nawiedzają zorganizowane pielgrzymki z pobliskich dekanatów, także z sąsiednich diecezji, a nawet z odległych zakątków Polski i zagranicy.
Figura Matki Bożej Loretańskiej słynie wieloma cudami i łaskami. Świadczą o tym liczne wota i wpisy do księgi łask i podziękowań. Kult Pani z Loretto rozszerza się z każdym rokiem, rośnie napływ pielgrzymów, grup rekolekcyjnych, dzieci, młodzieży i dorosłych pragnących utkwić wzrok w Jej przepięknym obliczu. Przyczyniło się to do decyzji pasterza diecezji warszawsko-praskiej, aby dokonać koronacji figury, a także do wybudowania nowej świątyni, z pomocą i przy wsparciu wielu osób, a zwłaszcza głównych fundatorów – pani Reginy Katner i pana Andrzeja Jaczewskiego.
Od czasu powstania Loretto wiele się tu zmieniło i zmienia, ale pod okiem Matki Bożej Loretańskiej można zawsze doznać pięknych przeżyć i doświadczyć głębokiej modlitwy. Ks. Ignacy Kłopotowski często powtarzał, że „to miejsce się rozwinie i będzie miejscem kultu”.
